MBR ve GPT: SSD’niz için Hangisini Kullanmalısınız?

Bir sürücüyü Windows’a bağladığınızda Ana Önyükleme Kaydı (MBR) veya GUID Bölümleme Tablosu (GPT) arasında seçim yapmanız gerekir. Bu yöntemler, verilerin sürücüde nasıl saklandığına ilişkin bilgileri tutar. Ama hangisini kullanacağınızı nereden biliyorsunuz?

Windows 10 ve Windows 11 için en iyisi olan MBR ile GPT arasındaki farklara bakacağız ve SSD’niz için hangisinin en iyi olduğunu değerlendireceğiz. GPT daha modern ve daha büyük avantajlara sahip olsa da, MBR’ye ihtiyaç duyduğunuz bazı benzersiz durumlar da vardır.

MBR ve GPT: Bölümler

Basitçe söylemek gerekirse, bölümler sürücüde veri depolayan bölümlerdir. Bir sürücüde her zaman en az bir bölüme ihtiyacınız vardır, aksi takdirde hiçbir şeyi kaydedemezsiniz. Yalnızca bir fiziksel sürücünüz olsa da, onu bölmek ve her bölüme farklı bir sürücü harfi atamak için bölümleri kullanabilirsiniz.

MBR yalnızca dört birincil bölüm oluşturmanıza olanak tanır. Ancak mantıksal bölümleri kullanarak bu sınırlamayı aşabilirsiniz. Bu, üç birincil bölüm ve bir genişletilmiş bölüm oluşturabileceğiniz anlamına gelir. Bu genişletilmiş bölümün içinde mantıksal bölümleriniz olabilir.

Bununla ilgili en büyük sınırlama, mantıksal bölümleri, Windows işletim sistemi dosyalarını tutan bir bölüm türü olan önyükleme birimleri olarak kullanamamanızdır. Örneğin, bir bölümde Windows 10, diğerinde Windows 7 olabilir. Aynı sürücüden birden fazla işletim sistemini önyüklemek istemediğiniz sürece bu çoğu kişi için sorun olmayacaktır.

İşletim sistemlerinin çift önyüklemesi sırasındaki riskleri bilmek de önemlidir.

GPT’de aynı sınırlama yoktur. Mantıksal bölümleme geçici çözümünü kullanmadan, tek bir GPT sürücüsünde en fazla 128 bölüm oluşturabilirsiniz. 128 sınırı Windows tarafından belirlenir (diğer işletim sistemleri daha fazlasına izin verir), ancak bu sayıya ulaşacağınız bir durumda olmanız pek olası değildir.

Kısacası: MBR’nin dört birincil bölümü olabilir; GPT’de 128 olabilir.

MBR ve GPT: Kapasite

Katı hal sürücüleri (SSD), sabit disk sürücüsü muadilleriyle karşılaştırıldığında daha pahalıdır, ancak fiyat farkı kapanmaya devam etmektedir. Tüketici SSD’lerinin sunduğu kapasite de büyümeye devam ediyor. Birden fazla terabayt sunan SSD’leri satın almak artık sıradan bir şey. Farklı sınırlara sahip olduklarından, sürücünün kapasitesi MBR veya GPT kararınızı belirleyecektir.

Arkasındaki teknik detaylar çetrefilli olsa da MBR, kapasite ve sınırlı sayıdaki sektör nedeniyle sınırlıdır; mantıksal sektörleri temsil etmek için yalnızca 32 bit mevcuttur. Bu, MBR’nin yalnızca 2 TB’a kadar depolama alanı kullanabileceği anlamına gelir. Bundan daha büyük herhangi bir şey ve ekstra disk alanı, ayrılmamış ve kullanılamaz olarak işaretlenir.

GPT 64 bit’e izin verir, bu da depolama sınırlamasının 9,4ZB olduğu anlamına gelir. Bu bir zettabayttır, yani bir sekstilyon bayt veya bir trilyon gigabayttır. Pratikte bunun anlamı, GPT’nin gerçek dünyada herhangi bir sınırının olmamasıdır. Herhangi bir kapasite sürücüsünü satın alabilirsiniz ve GPT tüm alanı kullanabilecektir.

Kısacası: MBR 2 TB’a kadar destekleyebilir; GPT 9,4ZB’ye kadar destekler.

MBR ve GPT: Kurtarma

MBR, tüm bölüm ve önyükleme verilerini bir arada depolar; bu, yedeklilik açısından kötüdür çünkü herhangi bir veri bozulması felaketle sonuçlanabilir. MBR ile herhangi bir veri bozulursa, muhtemelen bunu yalnızca sisteminiz önyükleme yapamadığında fark edeceksiniz. MBR’den kurtarma mümkündür ancak her zaman başarılı değildir.

GPT çok daha üstündür çünkü önyükleme verilerinin kopyalarını tablo başlıklarının başında ve sonunda çeşitli bölümlerde depolar. Bir bölüm bozulursa, kurtarmak için diğer bölümleri kullanabilir.

Ek olarak GPT, önyükleme sırasında bölüm tablolarını değerlendirecek ve bu tablolarda bir sorun olup olmadığını görecek hata tespit koduna sahiptir. Hata tespit ederse GPT kendini onarmayı deneyebilir. Bu, GPT’nin veri kaybına karşı dayanıklı olduğu anlamına gelmez; dolayısıyla dosyalarınızı yedeklemek için her zaman önlem almalısınız.

Kısacası: GPT hatalara karşı daha dayanıklıdır.

MBR ve GPT: Uyumluluk

BIOS ve UEFI, makinenizi önyükleyen arayüzlerdir. Her ikisi de aynı amaca hizmet etse de farklıdırlar. BIOS daha eskidir (80’lerden beri vardır) ve satın aldığınız her yeni sistem UEFI kullanır.

MBR veya GPT kullanma yeteneğiniz, sisteminizin hangi arayüzü desteklediğine bağlı olacaktır:

• 64 bit Windows 11, 10, 8/8.1, 7 ve Vista’nın tümü, GPT sürücüsünden önyükleme yapmak için UEFI tabanlı bir sistem gerektirir.
• 32 bit Windows 10 ve 8/8.1, GPT sürücüsünden önyükleme yapmak için UEFI tabanlı bir sistem gerektirir. Windows 11’in 32 bit sürümü yoktur.
• 32 bit Windows 7 ve Vista, GPT sürücüsünden önyükleme yapamıyor.
• Bahsedilen tüm Windows sürümleri GPT sürücüsünden okuyabilir ve yazabilir.

Kısacası: MBR eski işletim sistemleri için iyidir; GPT modern bilgisayarlar için daha uygundur.

MBR ve GPT: Hangisi En İyisi?

Konuyu kısaltmak için GPT en iyisidir. Sürücünüz 2 TB’tan büyükse ve/veya Windows 11 veya Windows 10 kullanıyorsanız bu mutlaka sahip olunması gereken bir şeydir. GPT, bozulmaya karşı daha dayanıklıdır ve daha iyi bölüm yönetimine sahiptir; ayrıca daha yeni ve daha güvenilir bir standarttır.

SSD’ler HDD’lerden farklı çalışır; ana avantajlardan biri Windows’u hızlı bir şekilde başlatabilmeleridir. MBR ve GPT burada size iyi hizmet etse de, yine de bu hızlardan yararlanmak için UEFI tabanlı bir sisteme ihtiyacınız olacak. Bu nedenle SSD için MBR veya GPT söz konusu olduğunda, uyumluluğa dayalı olarak GPT daha mantıklı bir seçimdir. Bu, SSD’nizin M.2 gibi form faktörü ne olursa olsun geçerlidir.

Peki MBR’yi ne zaman kullanmalısınız? Gerçekten, yalnızca eski işletim sistemlerini çalıştırmak istiyorsanız. Özellikle SSD’ler Windows 11 gibi mevcut işletim sistemlerine daha uygun olduğundan, standart kullanıcının muhtemelen bunu yapma isteği olmayacaktır. Örneğin, Windows XP’de bir SSD kullanmak, destek eksikliği nedeniyle sürücünün ömrünü ve performansını önemli ölçüde azaltacaktır. TRIM adı verilen bir SSD özelliği.

Kısacası: GPT’yi kullanın.

Sürücünüzün MBR veya GPT Kullanıp Kullanmadığını Kontrol Etme

Mevcut cihazınızın MBR mi yoksa GPT mi kullandığını görmek istiyorsanız bu kolaydır.

1. Windows tuşu + X’e basın.
2. Disk Yönetimi’ni tıklayın.
3. Alt bölmede sürücüyü bulun, sağ tıklayın ve Özellikler öğesine tıklayın.
4. Birimler sekmesine geçin.
5. Bölüm stilinin yanında Ana Önyükleme Kaydı (MBR) veya GUID Bölüm Tablosu (GPT) seçeneğini göreceksiniz.

MBR’den GPT’ye Nasıl Dönüştürülür

Belirlediğimiz gibi kazanan GPT’dir. Hangisini istediğinizden emin değilseniz SSD’niz için GPT’yi kullanın.

Sürücünüzü MBR kullanacak şekilde ayarladıysanız ve GPT kullanmak istiyorsanız korkmayın. Hiçbir veri kaybı olmadan bölümleme tablonuzu değiştirmek için kullanabileceğiniz araçlar vardır. Sadece ücretsiz değiller, aynı zamanda kullanımı da kolaydır. Windows’un, sürücünüzü dönüştürmek için kullanabileceğiniz MBR2GPT adlı entegre bir aracı vardır.

1. Öncelikle disk numaranızı kontrol edin. Bilgisayar Yönetimi için Başlat menüsü aramasını tamamlayın ve En İyi eşleşmeyi seçin. Disk Yönetimi’ni seçin ve dönüştürmek istediğiniz diski disk numarasını not ederek bulun. Disk numarasına sağ tıklayın, Özellikler’i seçin ve Birimi açın. Geçerli bölüm türünün MBR olup olmadığını kontrol edin.
2. Windows + X tuşlarına basın, ardından menüden Komut İstemi (Yönetici) öğesini seçin. Komut İstemi (Yönetici) artık bir seçenek değilse, Başlat menüsünde Komut İstemi aramasını tamamlayın, ardından sağ tıklayın ve Yönetici Olarak Çalıştır öğesini seçin.
3. Şimdi dönüştürmek istediğiniz diski doğrulayın. mbr2gpt /validate /disk:[disk numaranızı buraya girin] /allowFullOS yazın. Doğrulama yalnızca bir dakika sürecektir. Disk dönüştürme gereksinimlerini karşılamıyorsa bir hata alırsınız. (Örneğin aşağıdaki hata, gereksinimleri karşılamayan geçersiz bir USB flash sürücüden kaynaklanmıştır.)
4. mbr2gpt /convert /disk:[disk numaranızı buraya girin] /allowFullOS yazın ve dönüştürmeyi başlatmak için Enter tuşuna basın. Dönüşüm hızlıdır, yalnızca birkaç saniye sürer.
5. UEFI moduna önyükleme yapmak için ürün yazılımınızı değiştirmeniz gerekir. Sisteminiz yeniden başlatıldıktan sonra BIOS/UEFI giriş tuşuna basın. Önyükleme türünü Eski Mod veya diğer eşdeğerler yerine UEFI moduna değiştirin.

Ancak komut satırını kullanmak istemiyorsanız EaseUS Partition Master gibi yazılım seçenekleri de mevcut.

MBR Çıkış Yolunda

MBR eski bir haber; GPT ileriye giden yoldur. Ancak eski işletim sistemlerinde veya hibrit BIOS/UEFI eski modunda önyükleme yapan bir bilgisayarda olduğu gibi, MBR’yi kullanmanız gereken zamanlar da vardır.

Ancak GPT’nin sunduğu ek işlevsellik ve özellikler, yavaş ama emin adımlarla tüm bilgisayarlarımızın geçiş yapmaya başlayacağı anlamına geliyor.