Bilgisayar Donanımı ve Aksesuarları

Dizüstü Bilgisayarınızı Her Zaman Fişe Takılı mı Bırakmalısınız?

Bir noktada, tüm dizüstü bilgisayar kullanıcıları kendilerini aynı soruyu düşünürken buluyor: Dizüstü bilgisayarınızı her zaman fişe takılı bırakmak kötü mü?

Cevabın tamamen basit olmadığı ortaya çıktı. Öyleyse bir göz atalım.

Dizüstü Bilgisayarınızın Pilini Tanıyın

Dizüstü bilgisayarlarda kullanılan iki ana pil türü vardır: lityum iyon ve lityum polimer. Farklı teknolojiler olmalarına rağmen genel olarak aynı şekilde çalışırlar ve elektronların hareketi yoluyla güç üretirler. Bu sürekli akış aynı zamanda pilin sağlıklı kalmasına yardımcı olmak için de gereklidir.

Her iki pil türü için de aşağıdaki ifadeler doğrudur (en azından modern dizüstü bilgisayarlar açısından):

  • Bir pil aşırı şarj edilemez. Pilinizi 7/24 bile olsa her zaman fişe takılı bırakırsanız aşırı şarj etme tehlikesi yoktur. %100’e ulaştığı anda şarjı kesecek ve voltaj belirli bir seviyenin altına düşene kadar tekrar başlamayacaktır.
  • Pilin tamamen boşalması ona zarar verecektir. Pilin uzun süre tamamen boşalmasına izin vermek, onu derin deşarj durumuna sokabilir. Bu ölümcül olabilir; bir daha asla şarj edemeyebilirsiniz. ( Ölmüş bir dizüstü bilgisayar pilini yeniden çalıştırmak için bu yöntemleri deneyebilirsiniz.)

Peki buna dayanarak dizüstü bilgisayarınızı her zaman fişe takılı bırakmanız gerektiği sonucuna mı varıyoruz? Pek değil.

Lityum Pillere Zarar Veren Şeyler

Lityum bazlı pillerle ilgili gerçek, bunların doğası gereği dengesiz olmasıdır. Üretildikleri andan itibaren kapasitelerini kaybetmeye başlarlar ve birçok faktör bunların azalmasını hızlandırır. Bunlar şunları içerir:

  • Şarj/deşarj döngüleri: Her pilin sınırlı sayıda şarj ve deşarj olma sayısı vardır.
  • Voltaj seviyesi: Şarj seviyesi ne kadar yüksek olursa (hücre başına volt olarak ölçülür), pilin ömrü o kadar kısa olur.
  • Yüksek sıcaklık: 30 santigrat derece veya 86 Fahrenheit derecenin üzerindeki sıcaklıklar onarılamaz hasara neden olabilir.

Son iki nokta burada en çok ilgilendiğimiz noktalardır. Battery University tarafından yapılan kapsamlı bir araştırma, voltaj seviyelerinin ve yüksek sıcaklıkların pilin ömrünü tek başına nasıl kısaltacağını, bir araya geldiklerinde ise daha da fazla kısaltacağını vurguluyor.

Şarj veya Gerilim Seviyesi

Lityum iyon piller hücre başına 4,20 volta kadar şarj olur, bu da kapasitelerinin %100’üne tekabül eder. Bu seviyede pilin ömrü 300-500 deşarj döngüsü kadar olacaktır.

Şarjdaki her 0,10V/hücre azalması, optimum seviyeye ulaşılana kadar deşarj döngüsü sayısını iki katına çıkarır: 3,90V/hücre, 2400-4000 deşarj döngüsüyle. Ne yazık ki bu seviyede pil yalnızca %60 civarında şarj oluyor. Çalışma süresi, tam şarjlı bir pilin yarısından biraz daha fazlası olacaktır.

Sıcaklık

Ve sonra ısı var. Genellikle 30 santigrat derecenin üzerinde olarak sınıflandırılan yüksek sıcaklıklar, diğer faktörlerden bağımsız olarak pilin ömrünü kısaltır. Bir yaz öğleden sonra dizüstü bilgisayarınızı arabanızda bırakmak kötü bir fikirdir.

Yüksek sıcaklığın stresini yüksek voltajın stresiyle birleştirdiğinizde etkiler daha da kötü olur. Battery University araştırması, 40 santigrat derecede %40 şarjla saklanan bir pilin kapasitesinin bir yıl sonra %85’e düşeceğini gösteriyor.

%100 şarj edildiğinde kapasite aynı şartlarda %65’e düşer. 60 derecede tamamen şarj edilmiş bir pil için kapasite yalnızca üç ayda %60’a düşüyor.

Kanıtlar açık görünüyor. Pili sürekli olarak %100 şarjda tutmak, ömrünü yavaş yavaş kısaltacaktır. %100’de tutmak ve yüksek sıcaklıklara maruz bırakmak çok daha hızlı kısalacaktır.

Ve unutmayın, bu yüksek sıcaklıklar sadece çevresel değildir. Oyun oynama veya video düzenleme gibi yoğun kaynak gerektiren görevler, ısı seviyelerini önemli ölçüde artıracaktır ve dizüstü bilgisayarı bir yastığın üzerinde veya kötü tasarlanmış bir kasada kullanmak da bu ısıyı hapsedecektir.

Pilinizin iyiliği için, aşırı ısınan bir dizüstü bilgisayarı tamir etmek her zaman iyi bir fikirdir.

Dizüstü Bilgisayarınızı Takılı Tutmalı mısınız?

Dizüstü bilgisayarınızı fişe takılı bırakmak bataryaya zarar verir mi? Evet öyle. Ama her gün şarj etmek de öyle.

Microsoft, bir dizüstü bilgisayarı tam şarjlıyken fişte tutmanın doğru olmadığını açıkça belirtiyor çünkü “pili her zaman %100 şarjlı tutmak, daha hızlı bozulmasına neden olabilir.” Apple MacBook fişe takılı tuttuğunuzda %80’e kadar şarj eden ve geri kalanını yalnızca ihtiyacınız olduğunu düşündüğünde dolduran Optimize Edilmiş Pil Şarjı ayarıyla birlikte geliyor.

Windows 11‘de de benzer şekilde çalışan bir Akıllı Şarj özelliği bulunuyor ancak bu özelliğin uygulanıp uygulanmayacağı ve nasıl uygulanacağı her dizüstü bilgisayar üreticisine kalmış. Ancak dizüstü bilgisayarınızın kullandığınızda yalnızca %80’e kadar şarj olduğunu görüyorsanız bu bir hata değildir. Pilinizin ömrünü uzatmaya yardımcı olacaktır.

Pili Çıkarmanız Gerekir mi?

Son olarak, dizüstü bilgisayarınızı AC gücüyle kullanırken pili tamamen çıkarmanız mı gerekiyor? Bu, bir zamanlar olduğundan daha az alakalı bir soru çünkü çoğu dizüstü bilgisayarda artık mühürlü piller var.

Değiştirilebilir olduklarında yanıt bir üreticiden diğerine farklılık gösteriyor gibi görünüyor. Örneğin Acer, AC gücü kullanırken pili çıkarmanız gerekmediğini ancak birkaç gün kullanmayacaksanız çıkarmanız gerektiğini söylüyor. Çıkarılabilir pillere sahip dizüstü bilgisayarlar ürettiğinde Apple’ın tavsiyesi, bunları asla çıkarmamaktı.

Her şey dizüstü bilgisayardaki güç yönetimi kurulumuna bağlıdır. Bazıları pil olmadığında gücü azaltabilir, tıpkı bazılarının pil seviyesi düştüğünde yaptığı gibi. Bu sizi ortalamanın altında bir performansla bırakabilir.

Pili çıkarmayı tercih ederseniz, doğru şekilde sakladığınızdan emin olun. Bu genellikle %40 ile %80 arasında şarj edilmesi ve oda sıcaklığında tutulması anlamına gelir.

Dizüstü bilgisayarınızı fişe takılı tutmak kötü mü?

Dizüstü bilgisayarınızı fişe takılı bırakmak kısa süreli hasara neden olmaz, ancak onu yalnızca AC gücüyle kullanırsanız, bir yıl sonra pil kapasitesinin önemli ölçüde azaldığını neredeyse kesinlikle göreceksiniz. Benzer şekilde, eğer onu yalnızca pil gücüyle kullanırsanız, pilin deşarj döngülerini daha hızlı tamamlayacaksınız.

Dolayısıyla, hasarı sınırlamaya çalışan daha akıllı yazılımlara izin verilse bile, en iyi çözüm bir nevi uzlaşmadır: bazı günler pil gücüyle kullanın, diğer günlerde ise fişe takılı tutun. Ve ne yaparsanız yapın, pilin çok ısınmadığından emin olun.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu